Van nature zijn wij niet bijgelovig, maar vinden tradities wel leuk.
Maar: al voor de eerste kwast op het schip terecht kwam, liepen we al tegen diverse problemen aan. Zo begon het tijdens de aankoop met een gaatje rond de uitlaat en een slechte plek onder de plaat van de strijkklamp aan stuurboord. Eenmaal eigenaar van het schip, kwam de motor met een verassing: Een scheur als gevolg van bevriezing. Kort daarna haalden we de ankerlier van het dek waar ook een gaatje onder zat.
Het hernoemen van een boot brengt volgens de legende ongeluk, tenzij je dat doet in overeenstemming met de heersers der zeeën en winden. Onze zeeschouw is gedoopt als "Anna-Maria". Leuke naam voor een boot, maar dat moest anders, omdat het nu tenslotte ook een compleet ander schip geworden is. Maar voordat de borden met "Ostara" er op konden hebben we eerst even uitgeplozen hoe dat met legendes en tradities zat.
Scheepsdoop
De scheepsdoop is de doop van een nieuw schip bij het te water laten. Dit wil zeggen dat een fles champagne tegen de boeg wordt stukgeslagen of er overheen wordt leeg gegoten onder het uitspreken van (bijvoorbeeld) de woorden:
"(naam van het schip), ik doop u en wens u en uw bemanning een behouden vaart".
Of:
"Hierbij geef ik dit schip de naam ... Dat hij altijd goede wind, plezierige golven en een beschutte haven moge vinden. En moge zij veel geluk brengen aan eenieder die met haar zeilt."
Een schip moet altijd gedoopt worden door een vrouw. Veelal worden hiervoor prinsessen, vrouwelijke ministers of echtgenotes van ministers gevraagd.
Het principe van de scheepsdoop of een soortgelijk ritueel bij de tewaterlating van een schip is al eeuwen oud, en komt reeds in veel oude culturen voor. De oude Egyptenaren, Grieken en Romeinen riepen bijvoorbeeld hun goden, en dan met name de zeegoden, op om de bemanning van het schip te beschermen. In Griekenland dronk men bij de plechtigheid wijn als eerbetoon aan de goden, en goot water over het schip als teken van zegening. Er werden ook altaren meegenomen aan boord. Dit gebruik bleef tot in de middeleeuwen gebruikelijk. Ook de christenen en de joden gebruikten wijn en water bij de scheepsdoop wanneer ze aan God vroegen de bemanning te beschermen. In het Ottomaanse Rijk werden gebeden aan God opgezegd en schapen geofferd bij de scheepsdoop. Volgens sommige bronnen zouden de Vikingen zelfs mensenoffers hebben gebracht om de zeegoden gunstig te stemmen.
Hoewel het principe van de scheepsdoop tot in de middeleeuwen doorging, leek de reformatie er een tijdje een einde aan te maken. In de 17e eeuw bijvoorbeeld waren Britse scheepsdopen een seculiere zaak.
Hoewel wijn traditioneel gezien de drank is waarmee een scheepsdoop wordt voltrokken, zijn er ook andere dranken gebruikt. Voorbeelden hiervan zijn whisky en brandwijn. Het gebruik van champagne voor de scheepsdoop deed zijn intrede in de 19e eeuw.
Hernoeming
Volgens de legende staan alle schepen geregistreerd in het “grootboek van de diepzee” en in het geheugen van Neptunus, vanaf het moment dat deze ter doop zijn aangeboden. Het zomaar hernoemen van een boot dan ook brengt ongeluk. Het is dus logisch dat het hernoemen van een boot niet zomaar kan, dit zal "in goed overleg" met de goden moeten gebeuren om de naam te zuiveren.
Hernoemen kun je op de volgende manier doen:
- verwijder de oude naam van de boot en spullen waarop of waarin de naam genoemd is zoals het oude logboek en andere papieren waar de naam op staat, schuur de naam van de reddingsboei, bijboot, peddels, spiegel en wat dan ook af.
- Het “ontdopen” gebeurt bij de boeg, gebruik hiervoor geen goedkope (bijv.) champagne, en houd niets voor jezelf. Als je zelf iets wilt koop dan een nieuwe fles. Koop een merk dat je kunt betalen en gooi dat over de boeg heen onder het uitspreken van de volgende tekst:
"In de naam van eenieder die aan boord van dit schip gezeild hebben in het verleden, en in naam van ieder die aan boord van dit schip zal zeilen in de toekomst, vragen wij de goden van de wind en de zee om dit schip vandaag met hun zegen te vereren. Machtige Neptunus, koning van alles wat beweegt op en in de golven, en machtige Aeolus waker over de wind en alles wat voor hen blaast: We danken u voor de geboden bescherming van dit schip in het verleden. We spreken onze dank uit voor de bescherming tegen orkanen en stormen en voor de altijd veilige terugkeer naar de haven. Nu vragen wij uw mildheid, om de oude naam van deze boot, de ..., te verwijderen uit het grootboek van de diepzee. Verder vragen wij u, dat als zij opnieuw aangeboden wordt voor zegen onder een nieuwe naam, zij weer erkend wordt en gezegend wordt met dezelfde voorrechten als voorheen. In ruil hiervoor geven wij dit schip in uw handen, wetende dat zij als voor eeuwig valt onder de wetten van de goden en de zee. Als blijk hiervan geven wij u dit offer volgens het ritueel van de zee."
- Plaats de nieuwe naam nog niet op de boot tot deze ceremonie is volbracht.
- Neem zo veel mogelijk tijd tussen het verwijderen van de naam en het geven van de nieuwe naam, zodat overblijvende geesten kunnen verdwijnen.
- De fles champagne wordt gegoten op de boeg van het schip, gehele fles gebruiken, de goden accepteren geen goedkope offers.
- Hierna volgt de scheepsdoop zoals boven beschreven, met een 2e fles.
Bijgeloof of niet... Wel leuk om je nieuwe schip officieel in gebruik te nemen.